1. Doelstelling: Onderzoek waarom in veel civiele bouwprojecten de kwaliteitsborging onder de maat is terwijl alle partijen in de keten ISO 9001 (kwaliteitsmanagement) gecertificeerd zijn en ontwikkel een interventie om de kwaliteitsborging te versterken.
2. Opdrachtgever: Ministerie van Infrastructuur en Milieu/ Rijkswaterstaat
3. In samenwerking met: Universiteit van Tilburg, Bouwdienst Rijkswaterstaat en 50 organisaties uit de samenwerkingsketen (stakeholders), zoals opdrachtgevers, aannemers, ingenieursbureaus, leveranciers, certificeerders, onderwijs en het Koninklijke Instituut van Ingenieurs (KIVI).
4. Resultaat: Ontwikkeling van een nieuwe samenwerkingsvorm (Fact-conference) ter versterking van de kwaliteitsborg en samenwerking binnen de Civiele Bouw.
5. Bijzonderheden: Resultaten van dit project zijn opgenomen in het proefschrift en een boek: ‘Kwaliteitsborging en samenwerking in de civiele bouw: Gezien vanuit een sociaal-wetenschappelijk perspectief’.
6. Projectsamenvatting: Dit onderzoek richtte zich op de impact van ISO 9001 op de civiele bouwsector. Het doel was om inzicht te krijgen in de gevolgen van deze normering en aanbevelingen te formuleren voor een effectievere implementatie van kwaliteitssystemen. Het onderzoek werd uitgevoerd volgens de Action Research-methode en bestond uit een literatuurstudie, een brede enquête onder stakeholders, diepte-interviews en focusgroepen. Het onderzoek leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe samenwerkingsvorm waarmee grootschalige projecten, met veel uiteenlopende belangen en partners, opgestart kon worden.
Resultaten
- ISO 9001 moet worden aangepast aan de praktijk van de civiele bouw: De normering is ontwikkeld voor een breed scala aan sectoren, maar sluit niet altijd goed aan op de specifieke kenmerken van de civiele bouw. De deelnemers stelden voor om praktische richtlijnen te ontwikkelen die beter passen bij de dynamiek en uitdagingen van bouwprojecten.
- Verbetering van audits en handhaving: Een veelgehoorde klacht was dat audits zich te veel richten op administratieve procedures in plaats van op de daadwerkelijke kwaliteit van het werk. De focusgroepen adviseerden om audits te herzien, zodat deze meer gaan over praktijkgerichte kwaliteitscontroles en minder over papieren registraties.
- Nieuwe afspraken over samenwerking en kwaliteitsborging: Deelnemers uit verschillende sectoren spraken af om in toekomstige bouwprojecten eerder en intensiever samen te werken op het gebied van kwaliteitsborging. Dit betekent concreet:
- Opdrachtgevers en opdrachtnemers moeten al in de ontwerpfase afspraken maken over kwaliteitsborging.
- Uitvoerders en onderaannemers moeten beter worden betrokken bij het kwaliteitsproces, bijvoorbeeld door praktijkgerichte trainingen en duidelijke communicatie over de ISO 9001-eisen.
- Meer aandacht voor vakmanschap in kwaliteitsborging: ISO 9001 richt zich sterk op processen, maar de focusgroepen benadrukten dat de kwaliteit van een project ook afhankelijk is van vakmanschap en ervaring. Er werd voorgesteld om binnen ISO 9001 ruimte te maken voor vaktechnische beoordelingen, bijvoorbeeld door ervaren bouwkundigen in audits te betrekken.
Aanbevelingen
Afspraken en aanbevelingen uit de Fact-conference
- Pilots met nieuwe auditmethodes: Enkele grote bouwbedrijven gaan in samenwerking met certificeringsinstanties experimenteren met een vernieuwde auditmethode die meer praktijkgericht is.
- Verbetering aanbestedingscriteria: Overheidsinstanties gaan bekijken hoe ze ISO 9001 beter kunnen integreren in aanbestedingsprocedures, zodat kwaliteitsgericht werken beloond wordt.
- Ontwikkeling van praktijkrichtlijnen: Een werkgroep met vertegenwoordigers uit de bouwsector zal werken aan toegankelijke richtlijnen voor ISO 9001 in de civiele bouw.
- Meer interdisciplinaire samenwerking: Om misinterpretaties van de norm te voorkomen, zullen kennisinstellingen, opdrachtgevers en opdrachtnemers nauwer samenwerken bij de toepassing van ISO 9001.
Conclusie
Dit onderzoek heeft waardevolle inzichten opgeleverd over de toepassing en effectiviteit van ISO 9001 in de civiele bouw. Hoewel de normering onmiskenbare voordelen biedt voor de sector, zijn er ook duidelijke uitdagingen die aandacht vragen. Door een betere afstemming tussen normering en praktijk, een inhoudelijkere benadering van audits en aanbestedingen en een verhoogde betrokkenheid van alle stakeholders, kan de impact van ISO 9001 aanzienlijk worden verbeterd. Verder liet het onderzoek zien dat ISO 9001 een krachtig instrument kan zijn voor kwaliteitsverbetering, maar dat er gerichte aanpassingen en betere implementatiestrategieën nodig zijn
De resultaten van dit onderzoek bieden een solide basis voor verdere beleidsontwikkeling en verbetering van kwaliteitsborging in de civiele bouw.
Meer voorbeelden: Assessments, monitoring & kwaliteitsborging
-> People Analytics: digitaal platform voor 360-graden assessments
-> Coaching Monitor: digitaal evaluatie-instrument voor coaching
-> Senioren Barometer: online panel voor opinie onderzoek onder ouderen
-> Online privacy: implementatie van ISO 27001 voor informatieveiligheid